Millî Mücadele kıvılcımının parladığı 19 Mayıs 1919’un 100. yılı Samsun’da büyük coşku ve heyecanla karşılandı. Bir asırlık bu ilk adımın ve iradenin gururuna yakışır etkinliklerle kutlanan 19 Mayıs’ın 100. yılı kutlamaları kapsamında Samsun’da ilk tören saat 07:30’da Atatürk Anıtı önünde çelenk sunumuyla başladı.
Törende, Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları için saygı duruşunda bulunuldu ve İstiklal Marşı söylendi. Daha sonra Samsun Valisi Osman Kaymak tarafından Atatürk Anıtı’na çelenk sunularak anı defterini imzaladı.
19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı kutlamaları, Atatürk Anıtı’ndaki çelenk töreninin ardından Atatürk’ün Samsun’a ilk adımını attığı Tütün İskelesi’nde devam etti.
19 Mayıs 1919’da Atatürk’ün kurtuluş mücadelesini başlatmak üzere Samsun’a ilk adımı attığı yer olan Tütün İskelesi’nde Atatürk’ün karaya çıkışını temsil eden Türk bayrağı, asker tarafından karaya çıkarıldı.
Deniz ve kara askerleri, 19 Mayıs 1919 tarihinde Millî Mücadele’yi başlatmak üzere karaya çıkan Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarının karaya çıkışını canlandırdı. Askerlerin ellerinde karaya çıkarılan Türk bayrağı, izci kıyafetli öğrenciler arasında değişimin yapılmasından sonra Samsun Valiliği tören alanına götürüldü.
Vali Osman Kaymak, törende yaptığı konuşmada "Bütün umutların tükenmeye başladığı bir dönemde Mustafa Kemal Atatürk’ün ‘Türk milleti için bağımlı yaşamaktansa ölmek daha iyidir’ diyerek Samsun’a çıkması, bağımsızlık ve özgürlük mücadelemizin de başlangıcı olmuştur." dedi.
Ardından, Samsun Valisi Osman Kaymak ve protokol üyeleri Uluslararası 19 Mayıs Yarı Maratonu ve Türkiye Kulüpler Yarı Maratonu Finali’nin startını verdiler.
Startın verilmesinin sonrasında ise Cumhuriyet Meydanı’nda düzenlenen bayram kutlamaları büyük bir coşku içinde gerçekleştirildi.
Tören, saygı duruşu ve İstiklal Marşı’nın okunması ile başladı. Öğrencilerin 19 Mayıs’a özel okuduğu şiirlerin ardından Samsun Valisi Osman Kaymak, günün anlam ve önemini belirten bir konuşma gerçekleştirdi. Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’a gelişinin 100. Yılı coşkusunun yaşandığını ifade eden Vali Kaymak, “19 Mayıs, milletimiz için olduğu kadar Samsun için ayrı bir önem taşımaktadır. Samsunluların vatanperverliğini Büyük Önder hiç unutmamış, cumhuriyetin ilanından sonra da memleketimizi 3 kez daha ziyaret etmiştir. Gazi Paşa’nın ziyaretleri diğer şehirlere nispeten uzun olmuştur. Doğum gününü soran İngiliz Büyükelçisine 19 Mayıs tarihini vermesi, Atatürk’ün Samsun’a verdiği önemin bir başka göstergesidir. Samsunlular da aziz Ata’sını hiç unutmamış, 1926’dan itibaren her 19 Mayıs’ı ‘Gazi Günü’ olarak kutlamıştır. Oysaki 19 Mayıs milli bir bayram olarak yurt genelinde 1938’den sonra kutlanmaya başlamıştır. Milli Mücadelenin başlangıç şehri olan Samsun’da 100. Yılın heyecanını yüreklerimizde duyuyor, bu yıla yakışır kapsamlı etkinlikleri Samsun Valiliği, Samsun Büyükşehir Belediyesi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, kamu ve sivil kuruluşlar olarak gerçekleştiriyoruz. Bu etkinliklere coşkulu katılımlarınızdan dolayı teşekkür ediyorum. Bu düşüncelerle 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramınızı kutluyor, başta Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere vatanımıza hizmet eden bütün kahramanlarımızı rahmet ve minnetle yad ediyorum.” ifadelerine yer verdi.
Vali Osman Kaymak’ın konuşmasının ardından tören; Türk Silahlı Kuvvetleri Mehteran Birliği konseri, Hava Merasim Bölüğü selamlama geçişi, TRT Ankara Radyosu Çok Sesli Gençlik Korosu ile Samsun Sahra Sıhhiye Okulu ve Eğitim Merkezi Komutanlığı Bölge Bando Komutanlığı’nın birlikte verdiği konser, İçişleri Bakanlığının davetlisi olarak Ankara’nın Çankaya ilçesinden Samsun’a gelen Necdet Seçkinöz Ortaokulu öğrencilerinin verdiği konser, Canik Gülbahar Hatun Anaokulu miniklerinin temsili Bandırma Vapuru geçişi, flama gösterisi, 19 Mayıs Lisesi Ritim Grubu gösterisi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi ve Gençlik Spor İl Müdürlüğü sporcularının jimnastik gösterisi, Samsun Gençliik Merkezleri Halk Oyunları gösterisi, dağcı sporcuların tırmanma gösterisi ile devam etti ve 19 Mayıs Yarı Maratonu ödül töreni ile son buldu.
Cumhuriyet Meydanı’ndaki törenin ardından kutlamalar Kurtuluş Yolu’nda devam etti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla gerçekleşen törenlerde Samsun, tarihi bir gün yaşadı. 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı kutlamaları devletin zirvesini bir araya getirirken, Vali Osman Kaymak’ın tanımladığı şekliyle Samsun adeta ‘bir günlüğüne başkent’ oldu.
Törene Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Adalet Bakanı Abdülhamit Gül, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, Ulaştırma ve Altyapı Cahit Turan, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Muharrem Kasapoğlu, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Güler, Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu, BBP Genel Başkanı Mustafa Destici, DSP Genel Başkanı Önder Aksakal, Anavatan Partisi Genel Başkanı İbrahim Çelebi, Vatan Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek’in yanı sıra il protokolünden Samsun Valisi Osman Kaymak, Samsun milletvekilleri, Garnizon Komutanı Topçu Albay Recep Ali Üstün, Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Demir, OMÜ Rektörü Prof. Dr. Sait Bilgiç ve binlerce vatandaş katıldı.
Kurtuluş Yolu Tütün İskelesi’nde gerçekleştirilen tören, öğrencilerin 19 Mayıs şiirlerini okumasıyla başladı. Daha sonra Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Muharrem Kasapoğlu konuşma gerçekleştirdi. Kasapoğlu’nun konuşmasının ardından Türk Silahlı Kuvvetleri Mehteran Takımı sahneye çıktı ve marşlar seslendirdi. Mehter takımının ardından Türk Hava Kuvvetleri’nin gökyüzündeki gururu Türk Yıldızları ve SOLOTÜRK gösteri uçuşları gerçekleştirdi. Gösterinin ardından Türkiye’nin 81 ilinden ve 10 farklı ülkeden İstanbul’dan Piri Reis Gemisi’yle yola çıkarak 100. yıl için Samsun’a gelen gençler yanlarında getirdikleri Türk bayrağını ve illerindeki toprakları Cumhurbaşkanı Erdoğan’a takdim etti. Daha sonra ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan konuşma gerçekleştirdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konuşmasının ardından tören siyasi parti genel başkanlarının toplu fotoğraf çekilmesiyle sona erdi.
Kurtuluş Yolu’ndaki törenin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan, TÜYAP Samsun Fuar ve Kongre Merkezi’nde gençler ve sporcularla iftar yaptı. İftar sonrası gençlere seslenen Erdoğan, sporculardan uluslararası şampiyonluklar istedi.
Rektör Prof. Dr. Sait Bilgiç, Milli Mücadelenin 100. Yılı dolayısıyla yazılı bir açıklamada bulundu. Rektör Bilgiç yaptığı yazılı açıklamada şu ifadelere yer verdi:
“Bugün 19 Mayıs 1919’un 100. yılı… Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a ayak basarak Millî Mücadele’nin ilk kıvılcımını yaktığı ve bağımsızlık iradesini Türk milletinin vazgeçilmez kaderi olarak tayin ettiği günün üzerinden tam bir asır geçti. Mustafa Kemal Paşa’nın maiyetindeki 18 arkadaşıyla 16 Mayıs 1919’da başlayan o yolculuk deniz yoluyla 19 Mayıs’ta Samsun’da tamamlandı. Bu yolculuğun sonu, Türk milletinin düvel-i muazzama’nın esaret planlarını tarih sahnesinden silme ve Osmanlı bakiyesinden yeni bir devleti küllerinden doğurma öyküsünün başlangıcı oldu.
Mustafa Kemal Paşa, çıktığı bu yolda zincir vurulamayacak Türk milletinin bağımsızlık ülküsünü ve iradesini daha en baştan teyit etmiştir. 15 Mayıs 1919’da Mareşal Fevzi Çakmak dönemin Erkân-ı Harbiye-i Umûmîye Reisi Cevat Paşa’nın odasında görev devir teslimi için buluştukları sırada Anadolu’da bir millî mukavemet kurulması üzerine konuşurken odaya giren ve konuşmalara şahit olan Mustafa Kemal Paşa “Ben zaten bunun için Anadolu’ya gidiyorum.” demiştir.
Mustafa Kemal Paşa, Büyük Söylev’inde de Osmanlı Devleti’nin içine düştüğü ahval karşısında “Efendiler, bu vaziyet karşısında tek bir karar vardı: O da hâkimiyet-i milliyeye yaslanan, kayıtsız ve şartsız olarak yeni bir Türk Devleti tesis etmek. İşte, İstanbul’dan çıkmadan evvel düşündüğümüz ve daha Samsun’da Anadolu topraklarına ayak basar basmaz tatbikatına başladığımız karar, bu olmuştur.” diyerek milletine olan inancını ve ileri görüşlülüğünü tarihe nakşetmiştir.
Gazi Paşa, Sivas Kongresi esnasında manda düşüncesi konusunda gündeme gelen tartışmalarda Amerikalı ve İngilizler arasında “Hangisi ehven-i şerdir?” diye kritik yapanlara cevaben “Ehven-i şer, şerlerin en kötüsüdür!” diyerek istikametin kurtuluş olduğunu ve istikbalin ancak istiklal ile mühürlendiğini bir kez daha hafızalara kazımıştır.
Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Sivas Kongresi sürecinde; geleceğin inşasında sonsuz güven telakki ettiği Türk gençliğinin azim, irade, kararlılık ve cesaretini yakından teşhis etmiştir. Bu kapsamda Sivas Kongresi’ne Tıbbiye’nin delegesi olarak katılan Tıbbiyeli Hikmet (Boran) manda tartışmaları arasında söz alarak âdeta bir yıldırım edasıyla “Paşam delegesi bulunduğum Tıbbiyeliler beni buraya İstiklal davamızı başarmak yolundaki mesaiye katılmak üzere gönderdiler. Mandayı kabul edemem. Eğer kabul edecek olanlar varsa, bunlar her kim olursa olsun şiddetle reddeder ve kınarız. Farzımuhal manda fikrini siz kabul ederseniz sizi de reddeder, Mustafa Kemal'i vatan kurtarıcısı değil, vatan batıncısı olarak adlandırır ve tel'in ederiz.” diyerek bir asır öncesinden Türk gençliğinin şuurunu ortaya koymuştur.
Bir Türk gencinin toplantıya katılanların gözlerini yaşartan bu çıkışı karşısında Mustafa Kemal Paşa da duygulanarak aynı duygularla “Arkadaşlar gençliğe bakın, Türk millî bünyesindeki asil kanın ifadesine dikkat edin.” demiş ve Tıbbiyeli Hikmet’e hitaben “Evlat müsterih ol, Gençlikle iftihar ediyorum ve gençliğe güveniyorum. Biz azınlıkta kalsak dahi mandayı kabul etmeyeceğiz. Parolamız tektir ve değişmez ‘Ya istiklal, Ya ölüm’ ” ifadelerini haykırmıştır. Tıbbiyeli Hikmet Bey de Gazi Paşa’nın hemen yanına fırlayarak “Var ol paşam!” diyerek, Mustafa Kemal Paşa’nın elini öpmüş ve Mustafa Kemal Paşa da Hikmet Bey'i alnından öperek “Gençler, vatanın bütün ümit ve istikbali size, genç nesillerin anlayış ve enerjisine bağlanmıştır.” sözlerini daha o anda tarihe not düşmüştür.
İşte Türk gençliği… İşte Gazi Mustafa Kemal Paşa ve aziz silah arkadaşları… İşte Millî Mücadele ruhunun kodları…
İlk adımın atıldığı şehri Samsun’da ve bu tarihi mirasın adını gururla taşıyan Ondokuz Mayıs Üniversitemizde 100. yılın coşkusunu aynı duygu yoğunluğuyla ve idrakle; seminer, konferans, panel, çalıştay, yürüyüş, spor şenlikleri, sergi ve konser gibi geniş bir yelpazedeki etkinlikler dizisi ile kutluyoruz. Bir asır süren bu kutlu yürüyüşün iradesinin ilelebet sürmesi amacıyla bilim ve eğitim alanında gençlerimizi yarınlara hazırlamak için var gücümüzle çalışıyoruz. Büyük emek ve özverinin bir sonucu olarak hayat bulan ve 19 Mayıs ruhunu tarihe kazıyan kahramanlarımıza minnetimizin bir göstergesi olan bu etkinlikler silsilesi, hem kurtuluş iradesinin ilk adımının taşıdığı maneviyatı mümkün olduğunca aynı heyecanla canlandırma hem de bir milletin küllerinden yeniden doğuşunun teyidi anlamına gelen Samsun’a çıkışı, gururla ve minnetle yâd etme amacı taşıyor. Bu süreçte, özellikle toplumun bütün kesimlerinin katılımıyla gerçekleştirdiğimiz yürüyüşler coşkunun ve idrakin üst düzeylere çıktığı, kalplerin hep birlikte aynı ritimle ve duyguyla attığı 100. yılın tılsımını her adımda ilmek ilmek yeniden dokumuştur. Böylece, millî birlik ve beraberlik ruhuyla hareket edildiği takdirde her türlü güçlüğün üzerinden gelebildiğimizi bir kez daha hatırlamış ve hatırlatmış olduk.
Bu duygu ve düşüncelerle; 1919’dan başlayıp tarihin bir asırlık süzgecinden geçerek 2019’a uzanan 19 Mayıs ruhunun nişanesi olan 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramımızı kutluyorum. O günlerin çetin ve zor koşulları altında dile gelen “Ya istiklal, Ya ölüm” parolasının arkasındaki çelikten iradenin 100 yılda bir toz dahi kapmadan yüreğimizde, aklımızda, eylemimizde canlı ve diri olduğunu, 19 Mayıs ruhunun ardındaki çelikten irademizin bugün de aynı özüyle devam ettiğini beyan ediyor ve birinci vazifesi “Türk istiklalini, Türk Cumhuriyeti’ni, ilelebet muhafaza ve müdafaa etmek” olan gençlerimizin yarınlarımızı daha güçlü inşa edebilmeleri amacıyla süregelen eğitim ve bilim mücadelemizin kesintisiz ve artarak devam edeceğini teyit ediyorum. Ve diyorum ki; kimi adımlar bir asır sürer, iradesi ise ilelebet…”
Samsun’da gün boyu sürecek olan 19 Mayıs 1919'un 100. yılı kutlamalarına Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da katılacak ve Tütün İskelesi’nde halka hitap edecek.
LISTEN