Yeni Türk Devleti’nin küllerinden doğuşunu temsil eden çetin süreçte hayati bir dönemeç olan 19 Mayıs’ın bir asrına ulaşmamızın ardından, bu sürecin kurumsallaştığı tarihsel bir ana karşılık gelen 23 Nisan 1920’nin de 100. yılına erişmiş bulunuyoruz.

Bu tarih, Erzurum Kongresi’nde mayalanan ve Sivas Kongresi’nde teyit edilerek kayıt altına alınan “millî hâkimiyet” prensibinin Birinci Büyük Millet Meclisi çatısı altında kurumsal bir yapıya kavuştuğu ve Türk milletinin egemenliğinin kayıtsız şartsız hayat bulduğu kurucu bir tarihsel durağa karşılık gelmektedir. 

Tarihimizde millî hâkimiyet ilkesinin ilk defa siyasal ve hukukî bir zeminde tecessüm ettiği bu tarihten itibaren Büyük Millet Meclisi, Millî Mücadele’nin yürütülmesi ve Türk milletinin meşru haklarının korunması bağlamında kutsal bir görev icra etmiştir.

Birinci Meclis, yeni Türk devletinin temellerinin atılması sürecinde ise asli ve kurucu bir vasıf kazanmıştır. 1921 Anayasası, Cumhuriyet’in ilanı ve ardından 1924 Anayasası, bu kurucu iktidarın hukukî ve siyasal bağlamdaki ilk ve en önemli tezahürleri olarak hayat bulmuştur.

Millî Mücadelemizin önderi ve Cumhuriyetimizin banisi Gazi Mustafa Kemal Atatürk öncülüğünde Türk milletini istikbale taşıyan ve milletin egemenlik haklarını teslim eden bu kurucu dönemeç ve adım, 23 Nisan 1921 tarihinde millî bayram ilan edilmiştir. 1927 yılında ise Himaye-i Etfal Cemiyeti’nin 23 Nisan’ı ayrıca “Çocuk Bayramı” olarak kabul etmesiyle birlikte bu bayram havası, Gazi Paşa’nın himayesinde millî hâkimiyetin gelecekteki taşıyıcıları olan çocuklarla kaynaşmış ve şenlenmiştir.

Millî hâkimiyetin tecelli ettiği ve kurumsal bir yapıya büründüğü bu tarihin bünyesinde taşıdığı alametifarika, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün 1 Nisan 1923’te Meclis’te gerçekleştirdiği bir konuşmada “Bütün cihan bilmelidir ki, artık bu devletin ve bu milletin başında hiçbir kuvvet yoktur, hiçbir makam yoktur. Yalnız bir kuvvet vardır. O da hâkimiyet-i milliyedir.” şeklinde esaslı biçimde dile dökülmüştür.

23 Nisan’ın tüm dünya çocuklarını kapsaması ve buluşturması ise geleceğin sahipleri olan nesillerin barış ülküsü etrafında kaynaşmasına vesile olan bir idealin daha çok hayat bulması ve görünür olması açısından büyük önem taşımaktadır.

Bu duygu ve düşüncelerle; milletimizin ve tüm dünya çocuklarının 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nı kutluyorum.

Prof. Dr. Sait BİLGİÇ
Rektör